Усхваленне разумовых здольнасцяў уплывае на сумленнасць дзяцей
Дзеці, якіх хваляць за іх разумовыя здольнасці, схільныя да жульніцтва больш, чым тыя дзеці, якіх хваляць за тое, што яны зрабілі нешта правільна. Да такой высновы прыйшлі псіхолагі, якія вывучылі, як пахвала ўплывае на поспехі дзяцей у вырашэнні нескладаных задач. Навукоўцы высветлілі, што дзеці, якіх хваляць за розум, у сярэднім жульнічаюць на 20 працэнтаў часцей, чым дзеці, якіх хваляць за поспехі. Кароткую справаздачу па даследаванні апублікаваў часопіс Psychological Science.
Пахвала — адно з самых часта выкарыстоўваемых пазітыўных падмацаванняў, якое выкарыстоўваюць у зносінах з дзецьмі: з дапамогай яе дзіця разумее, якое яго дзеянне або якасць з'яўляецца правільным, а якое — не. Аднак, пахвала дзяцей за іх розум можа мець негатыўныя наступствы, напрыклад, зніжаючы іх матывацыю да навучання.
Аўтары новай працы вывучылі, як пахвала дзяцей уплывае на ўсталяванне ў іх маральных нормаў. Для гэтага яны правялі эксперымент, у якім паўдзельнічалі 150 кітайскіх дзяцей ва ўзросце трох гадоў (71 і 79 дзяўчынка хлопчыкаў) і 150 пяцігадовых кітайскіх дзяцей (72 дзяўчынкі і 78 хлопчыкаў). У ходзе эксперыменту дзеці гулялі ў гульню з угадваннем колькасці на мапе: картка з лікам ад 3 да 9 (за выключэннем колькасці 6) была схаваная, а эксперыментатар прасіў дзіцяці адгадаць, больш ці менш шасці лік на картцы. Дзецям паведамілі, што за мінімум тры правільна адгаданыя карткі яны атрымаюць прыз.
Пасля пробнага эксперыменту дзяцей з кожнай узроставай групы падзялілі на тры падгрупы. Дзеці з першай падгрупы атрымалі хвалу за іх разумовыя здольнасці ( «Ты вельмі разумны»), дзяцей з другой падгрупы хвалілі за іх поспехі ( «У цябе вельмі добра атрымліваецца»), а дзеці з трэцяй падгрупы не атрымалі ніякай хвалы і былі выкарыстаны ў якасці кантрольнай групы. Затым эксперымент правялі яшчэ раз; даследчыкі сачылі за паводзінамі дзяцей пры дапамозе схаванай камеры і запісвалі выпадкі жульніцтва: напрыклад, калі дзіця падыходзіла да закрытай карткі і спрабавала падгледзець ці проста ўставала, спрабуючы разглядзець яе.
Прааналізаваўшы паводзіны дзяцей, навукоўцы высветлілі, што дзеці, якіх хвалілі за іх разумовыя здольнасці, у сярэднім жульнічалі на 20 працэнтаў часцей, чым дзеці, якіх хвалілі за іх поспехі і дзеці з кантрольнай групы, прычым такая тэндэнцыя была захавана як сярод удзельнікаў розных узроставых груп, так і сярод хлопчыкаў і дзяўчынак.
Працэнт дзяцей (па восі Y), якія жульнічалі ў часе вырашэння задачы. Па восі Х злева направа: трохгадовыя дзеці, пяцігадовыя дзеці, хлопчыкі, дзяўчынкі і агульная статыстыка па ўсіх дзецях. Чорным колерам пазначаныя дзеці, якіх хвалілі за розум, шэрым — дзеці, якіх хвалілі за здольнасці, зялёным — кантрольная група
Псіхолагі прыйшлі да высновы, што ўсхваленне разумовых здольнасцяў дзяцей можа штурхаць іх на ўчынкі, якія, на іх думку, пакажуць іх у лепшым у плане розуму і кемлівасці святле — нават калі такія ўчынкі няправільныя з пункту гледжання маралі. Варта, аднак, адзначыць, што даследчыкі ніяк не ўлічвалі першапачатковую схільнасць дзяцей да жульніцтва; для таго, каб у далейшым даказаць сувязь розных відаў хвалы і несумленнага паводзін дзяцей, гэты параметр павінен быць улічаны.
Паводзіны дзяцей у перыяд актыўнага развіцця часта вывучаецца псіхолагамі. Напрыклад, тут вы можаце прачытаць пра тое, як маленькія дзеці вызначаюць лідэра групы, а тут — пра тое, як узрост дзяцей на момант пачатку навучання ў школе звязаны з іх шанцамі паступіць ва ўніверсітэт.