У Стакгольме назвалі лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі па хіміі

Лаўрэатамі Нобелеўскай прэміі па хіміі сталі францужанка Эмануэль Шарпанцье, якая працуе ў Берліне, і амерыканка Джэніфер Дудна. Прэмія прысуджана за распрацоўку метаду рэдагавання геному.

premija_3.jpg

Прэмія прысуджана за адкрыццё генетычных нажніц CRISPR / Cas9 — метаду рэдагавання геному, з дапамогай якога магчыма змяненне ДНК жывёл, раслін і мікраарганізмаў, заявіў у сераду, 7 кастрычніка, Нобелеўскі камітэт па хіміі Шведскай каралеўскай акадэміі навук у Стакгольме.
Эмануэль Шарпанцье і Джэніфер Дудна даследавалі імунную сістэму бактэрыі стрэптакока і выявілі малекулярны інструмент, з дапамогай якога можна рабіць дакладныя разрэзы ў генетычным матэрыяле, указаў Нобелеўскі камітэт. У сваёй натуральнай форме генетычныя нажніцы CRISPR / Cas9 распазнаюць ДНК вірусаў, але даследчыкі даказалі, што з іх дапамогай можна разрэзаць любую малекулу ДНК у загадзя вызначаным месцы.

"Генетычныя нажніцы CRISPR / Cas9 зрабілі рэвалюцыю ў малекулярнай біялогіі, адкрылі новыя магчымасці для селекцыі раслін, унеслі свой уклад у інавацыйныя метады лячэння рака, а таксама могуць ажыццявіць мару пра лячэнне спадчынных захворванняў", — заявіў Нобелеўскі камітэт.

51-гадовая мікрабіёлаг Эмануэль Шарпанцье з 2018 года ўзначальвае Навукова-даследчы цэнтр імя Макса Планка па даследаванні патагенаў. Амерыканскі біяхімік, 56-гадовая Джэніфэр Дудна працуе ў Каліфарнійскам універсітэце.

Нобелеўскія лаўрэаты па хіміі мінулых гадоў

У 2019 годзе Нобелеўская прэмія па хіміі была прысуджана Джону Гудзінафу з Тэхаскага ўніверсітэта ў Осціне (ЗША), які працуе ў ЗША брытанцу Стэнлі Уіцінхэму з Бінгемтанскага ўніверсітэта і Акіра Ёсіна з прыватнага ўніверсітэта ў японскай Нагоі за распрацоўку літый-іённых батарэй. Пры гэтым 97-гадовы Гудзінаф стаў самым узроставым лаўрэатам у гісторыі Нобелеўскіх прэмій.У 2018 годзе лаўрэатамі прэміі па хіміі сталі амерыканцы Фрэнсіс Арнольд і Джордж Сміт, а таксама брытанец Грэгары Уінтэр, якія ўнеслі навуковы ўклад у развіццё экалагічных тэхналогій у хімічнай прамысловасці.
У агульнай складанасці Нобелеўскую прэмію па хіміі з 1901 года прысуджалі 111 раз, яе лаўрэатамі сталі 184 навукоўцаў. У 1956 годзе гэтай узнагароды быў удастоены рускі і савецкі фізікахімік Мікалай Сямёнаў, ён атрымаў яе сумесна з брытанцам Сірылам Хіншэлвудам.
8 кастрычніка стане вядома імя новага лаўрэата Нобелеўскай прэміі па літаратуры. У апошні дзень "нобелеўскага тыдня" назавуць уладальніка прэміі міру. 12 кастрычніка абвесцяць рашэнне аб прысуджэнні прэміі ў галіне эканомікі.
Памер Нобелеўскай прэміі ў 2020 годзе павялічаны ў кожнай намінацыі з 9 да 10 мільёнаў шведскіх крон (у пераліку каля 956 тысяч еўра). Зменены і фармат традыцыйнай цырымоніі ўручэння ўзнагарод, звычайна праводзіцца ў дзень смерці Альфрэда Нобеля 10 снежня ў Стакгольмскай філармоніі. З-за пандэміі каронавіруса яна ўпершыню будзе праходзіць у рэжыме анлайн, а медалі і дыпломы лаўрэаты атрымаюць праз пасольства Швецыі з рук былых лаўрэатаў.
dw.com